میگرن چیست ؟

میگرن یک سردرد نیست، بلکه یک اختلال است که مهمترین نشانه آن سردرد است. سردردهای میگرنی سردردهای بسیار شدیدی هستند که نسبت به انواع معمول سردرد طولانی تر هستند. این سردردها ناشی از اختلالاتی هستند که ریشه در اعصاب و عروق مغز دارند.

معروفترین علایم جانبی میگرن حساسیت به نور ( photophobia )، حساسیت به صدا ( phonophobia ) و مشکلات سیستم گوارشی مانند تهوع و استفراغ است. همچنین مبتلایان به میگرن ممکن است علایمی مانند آلودینای پوستی ( cutaneous allodynia ) را نیز تجربه کنند.

انجمن جهانی سردرد، میگرن را جزء سردردهای اولیه طبقه بندی کرده و آنها را به انواع میگرن با اورا و بدون اورا تقسیم می کند. البته میگرن را بر اساس تعداد حملات میگرنی در طول ماه به دو نوع میگرن اپیزودیک و میگرن مزمن یا کرونیک نیز طبقه بندی می‌کنند.

میگرن سومین بیماری شایع در جهان بوده و در حدود 15 درصد مردم جهان به این بیماری مبتلا هستند. بیماری میگرن در زنان شایعتر از مردان بوده و شیوع این بیماری در زنان 3 برابر مردان است. شیوع بیماری میگرن در مردان 8 درصد و در زنان 18 درصد است.

از میان مبتلایان به میگرن اکثر افراد به میگرن اپیزودیک مبتلا بوده و تنها 2 درصد از مردم جهان به بیماری میگرن کرونیک یا میگرن مزمن مبتلا هستند.

تقریبا 70 درصد از مبتلایان به میگرن، میگرن از نوع بدون اورا را تجربه می کنند. اورا نوعی اختلال حواس است که کمی قبل از حمله میگرنی اتفاق می‌افتد. این اختلال ممکن است به صورت دیدن جرقه‌های نورانی، نقاط پرنور یا زیگ زاگی در جلوی چشم ظاهر شود.

بر اساس بررسی های انجام شده نزدیک به 60 درصد از مبتلایان به میگرن، سردردهای یک طرفه را گزارش کرده اند. نیمی از مبتلایان به میگرن سردردهای میگرنی را سردردی ضربان دار توصیف می کنند و 90 درصد از مبتلایان به میگرن حرکت سر و فعالیت بدنی را به عنوان عامل افزاینده سردردهای خود گزارش کرده اند.

سردرد میگرنی ممکن است در یک حمله میگرنی از یک سمت سر به سمت دیگر منتقل شده و یا در حملات میگرنی در سمت های مختلفی از سر ایجاد شود.

به طور متوسط فاصله زمان شروع حمله میگرنی تا اوج شدت سردرد در حدود 1 ساعت بوده و میانگین طول حملات میگرنی 24 ساعت است. طول مدت سردردها ممکن است از 4 تا 72 ساعت در بزرگسالان و از 2 تا 48 ساعت در کودکان متغیرباشد.

سردردهای میگرنی مختص به یک بخش خاص سر نیست و ممکن است در هر بخشی از سر احساس شود. اکثر مبتلایان به میگرن همراه با سردردهای میگرنی خود و یا در امتداد این سردردها تجربه درد گردن را نیز دارا هستند.

مرحله پیش از وقوع سردرد ( Premonitory stage ) :

شایع ترین علائم ابتدایی یا پیش از وقوع میگرن علایمی مانند خستگی ، عدم تمرکز و سفتی گردن هستند. با این وجود سایر علایم مانند علایم روانشناختی (مانند اضطراب ، افسردگی ، تحریک پذیری)، خواب آلودگی، علایم نورولوژیک ( مانند نور و صداگریزی) و علائم پاراسمپاتیک جمجمه (مانند ریزش اشک از چشم) و علائم کلی (مثلاً خمیازه کشیدن ، افزایش ادرار ، تهوع ، اسهال و هوس های غذایی) نیز ممکن است پیش از وقوع سردرد نیز مشاهده شوند. اورا نیز جزء علایم پیش از بروز سردرد میگرنی است.

علایم این مرحله می‌توانند فرد را از بروز حمله میگرنی آگاه کنند. ممکن است استفاده از بعضی داروها در این مرحله بتواند علایم حمله میگرنی را کاهش داده و باعث کمتر شدن شدت سردرد میگرنی شود.

مرحله اصلی یا سردرد میگرنی ( main attack stage ) :

این مرحله شامل سردرد شدید است. گاهی سردردهای میگرنی غیر قابل تحمل هستند. سردرد میگرنی عموما ضربان دار است و با حرکت سر شدیدتر می‌شود. در بعضی از افراد سردردهای میگرنی حسی شبیه به یک فشار در سر را دارند. سردرد عموما در یک سمت سر آغاز شده و در همان سمت باقی می‌ماند. البته در برخی از افراد سردرد دوطرفه بوده و یا ممکن است از سمتی به سمت دیگر سر حرکت کند. حالت تهوع و استفراق و حساسیت به نور و صدا و گاها بو در این مرحله از میگرن دیده می‌شود.

همانطور که گفته شد سردرد میگرنی یک سردرد طولانی مدت است و طول یک سردرد میگرنی ممکن است از 4 تا 72 ساعت در بزرگسالان و از 2 تا 48 ساعت در کودکان متغیر باشد.

مرحله بعد از سردرد یا ریکاوری ( postdrome stage ) :

آخرین مرحله از یک سردرد میگرنی مرحله پس از سردرد است. این مرحله ممکن است ساعت‌ها یا روزها به طول انجامد. نشانه های این مرحله گاهی شبیه مرحله پیش از وقوع سردرد است و گاهی حالت آئینه ای دارد. به عنوان مثال اگر شما پیش از حمله اشتهای خود را از دست می‌دهید در مرحله پس از حمله ممکن است گرسنگی شدید را تجربه کنید. اگر خستگی شدیدی قبل از حمله میگرنی داشته اید در این مرحله احساس انرژی زیادی در بدن خود خواهید داشت.

رابطه میگرن و سکته مغزی :

همانطور که گفته شد میگرن بیماری مرتبط با عروق و اعصاب مغز بوده و در مواردی که میگرن همراه با اورا است، شباهت‌های قابل توجهی بین علایم اورا و علایم ایسکمی مغزی وجود دارد. از این رو همواره یکی از نگرانی‌های افراد مبتلا به میگرن رابطه میگرن با سکته مغزی است. در تحقیقات مشخص شده است که میگرن بدون اورا ارتباطی با سکته مغزی ندارد اما بررسی های آماری نشان داده که احتمال وقوع سکته مغزی در سنین جوانی در افراد مبتلا به میگرن همراه با اورا کمی بیشتر از سایر افراد است.

میگرن و سینوزیت:

یکی از مشکلات اصلی در بیماران میگرنی تشخیص اشتباه این بیماری به علت شباهت با سایر بیماری‌ها است. یکی از انواع سردرد که در بسیاری از موارد باعث تشخیص اشتباه پزشکان می‌شود سردردهای سینوسی یا سینوزیت است. بسیاری از موارد میگرن در ابتدا به عنوان سینوزیت تشخیص داده می‌شوند و افرادی دیده شده اند که سالها درگیر مراحل درمانی سینوزیت بوده اند اما در واقع بیماری آنها میگرن بوده است.

به صورت خلاصه و از منظر کلینیکی موارد زیر به عنوان تفاوت‌های اساسی میگرن و سینوزیت عنوان شده است:
پنج مشخصه کلیدی سردردهای میگرنی در مقابل سایر سردردها عبارتند از: ضربان دار بودن، یک طرفه بودن، طولانی بودن طول سردردها، همراه بودن با تهوع و استفراغ و شدت بالای سردرد در حدی که به آن سردرد ناتوان کننده گفته می‌شود.
اما سردردهای سینوزیتی با ترشحات ضخیم بینی (ترشحات با قوام بالا)، تب، لرز، عرق کردن و تنفس غیر طبیعی شناخته می‌شوند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌شود که مقاله سینوزیت و میگرن را مطالعه کنید.